តោះ! មកស្គាល់អគារប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ល្បីល្បាញទាំង១០ ក្នុងទីក្រុង Yangon ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា

មីយ៉ាន់ម៉ា៖ អគារទំនើបៗ កំពុងរីកដុះដាលពេញទីក្រុង ហើយក្នុងពេលដំណាលគ្នានេះ អគារចំណាស់ៗកំពុងត្រូវបានជួសជុលឡើងវិញដើម្បីបង្ហាញភាពរុងរឿងក្នុងអតីតកាលរបស់ពួកគេ។ ទីក្រុង Yangon មានទ្រព្យសម្បត្តិនៃអគារសម័យអាណានិគម និងមុនសម័យទំនើបដែលឥឡូវនេះត្រូវបានគេកត់សម្គាល់ សម្រាប់ជាតម្លៃប្រវត្តិសាស្ត្រនិងទេសចរណ៍។ ដូច្នេះប្រសិនបើអ្នកកំពុងស្វែងរកអ្វីដែលត្រូវធ្វើនៅចុងសប្តាហ៍ ហើយអ្នកមិនចង់ដើរលេងនៅមជ្ឈមណ្ឌលផ្សារទំនើបមួយផ្សេងទៀតទេនោះ អ្នកប្រហែលជាចង់ទៅទស្សនា អាគារប្រវត្តិសាស្ត្រមួយចំនួនរបស់ទីក្រុងនេះ។

ដើម្បីជួយអ្នកឱ្យគិតអំពីកន្លែងដែលត្រូវទៅ នេះគឺជាបញ្ជីនៃអគារប្រវត្តិសាស្រ្តកំពូលទាំង ១០ របស់ប្រទេសទេសមីយ៉ាន់ម៉ាក្នុងទីក្រុង Yangon៖

១. វិហារសេនម៉ារី (Saint Mary’s Cathedral)

ដោយមានប៉មដ៏ខ្ពស់មហិមា ព្រះវិហារនេះបានបើកទ្វាររបស់ខ្លួននៅឆ្នាំ ១៨៩៩ ហើយបានស្វាគមន៍អ្នកធ្វើធម្មយាត្រានិងអ្នកទេសចរអស់រយៈពេលជាង ១២០ ឆ្នាំមកហើយ។ វាជាព្រះវិហារចាស់ជាងគេនៅទីក្រុង Yangon។ ការស្ថាបនាបានចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ ១៨៩៥ ក្រោមការគាំទ្ររយៈពេលយ៉ាងយូររបស់សម្តេច Pope ។ ជាអកុសលព្រះវិហារ Saint Mary’s ត្រូវបានខូចខាតក្នុងការរញ្ជួយដីមួយនៅឆ្នាំ ១៩៣០ និងពីការទម្លាក់គ្រាប់បែកអំឡុងសង្គ្រាមលោកលើកទី ២ ប៉ុន្តែក៏ត្រូវបានកសាងឡើងវិញយ៉ាងឆាប់រហ័សផងដែរ។ ថ្ងៃអាទិត្យគឺជាពេលវេលាដ៏ល្អដើម្បីស្តាប់ចំរៀងពេលព្រឹក។ ក្នុងមួយសប្តាហ៍វិហារនេះបើកពីម៉ោង ៦ ព្រឹកដល់ ៥ ល្ងាច។

២. វិមានលឹមជិនស៊ុង (Lim Chin Tsong Palace)

អ្នកជំនួញជនជាតិចិនដ៏ល្បីល្បាញម្នាក់ហៅថា លីមជិនស៊ុងបានសាងសង់វិមាននេះនៅចុងទសវត្សឆ្នាំ ១៩១០ ហើយថែមទាំងបានធ្វើដំណើរទៅចក្រភពអង់គ្លេស ដើម្បីចាត់ចែងវិចិត្រករអង់គ្លេសពីររូបដែលមានឈ្មោះថា Ernest Proctor និងភរិយារបស់គាត់ឈ្មោះ Dod ដើម្បីតុបតែងអាគារ។ គូ ស្នេហ៍ទាំងពីរបានគូរគំនូរលើវិមានជាមួយនឹងផ្ទាំងគំនូរលម្អ និងបានរស់នៅក្នុងអាគារនេះអស់រយៈពេលមួយឆ្នាំមុនពេលដែលលីមជិនស៊ុង បានបណ្តេញពួកគេចេញដោយគ្មានការជូនដំណឹងណាមួយនោះ។

ផ្ទាំងគំនូររបស់ពួកគេបានជួយជំរុញសិល្បករក្នុងស្រុកជាច្រើនជំនាន់មកហើយព្រោះថា វិមាននោះជាទីតាំងរបស់សាលាសិល្បៈ Yangon អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ។ សព្វថ្ងៃនេះវានៅតែបើកចំហសម្រាប់សាធារណជនដែលអាចរីករាយនឹងស្ថាបត្យកម្ មនិងគំនូរដ៏អស្ចារ្យក្នុងតំបន់ដែលមិនសូវស្គាល់នេះ។

៣. សណ្ឋាគារ Strand (The Strand Hotel)

សណ្ឋាគារសម័យវិចតូរីយ៉ា (១៨៣៧-១៩០១) ដ៏រឹងមាំនេះត្រូវបានទិញដោយក្រុមហ៊ុនល្បីល្បាញឈ្មោះ Sarkies Brothers ដែលជាសណ្ឋាគារមានដើមកំណើត នៅអាមេនី ៤ ក្នុងឆ្នាំ ១៩០១។ អគារនេះត្រូវបានប្រើដើម្បីផ្ទុកទាហានជប៉ុនក្នុងកំឡុងសង្គ្រាមលោកលើកទី ២ ហើយសព្វថ្ងៃស្ថាបត្យកម្ម និងគ្រឿងសង្ហារិមនៅតែបន្តទាក់ទាញអតិថិជនស៊ីវិល័យនៅ​ជុំវិញ​ពិភពលោក។

សណ្ឋាគារនេះស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រុមហ៊ុន GCP Hospitality ហើយកាលពីខែកុម្ភៈឆ្នាំមុន បានក្លាយជាសណ្ឋាគារដំបូងគេដែលទទួលបាននូវផ្លាកខៀវ (Blue Plaque) ដ៏មានកិត្យានុភាពពីស្ថាប័ន Yangon Heritage Trust។

៤. Basic Education High School (2) Pabedan

អគារសម័យវិចតូរីយ៉ានេះត្រូវបានសាងសង់ឡើងនៅឆ្នាំ ១៨៨៥ ដែលជាឆ្នាំតែមួយដែលស្តេចភូមាបាននិរទេសខ្លួន។ ពាណិជ្ជករអ្នកមានម្នាក់បានកាន់កាប់កម្មសិទ្ធិគ្រប់គ្រងអគារបន្ទាប់ពីសង្គ្រាមលោកលើកទី ២ និងបានអនុញ្ញាតឱ្យអគារជាន់ក្រោមមានមុខងារជាសាកលវិទ្យាល័យជំនួស។ បើតាមអ្នកលក់ម្ហូបឥណ្ឌានៅក្បែរនោះ អគារនេះត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះក្រៅថាមហាវិទ្យាល័យប៉ារ៉ាថា (Paratha College) ។ បច្ចុប្បន្នអគារនេះនៅតែបម្រើក្នុងវិស័យអប់រំដូចជាវិទ្យាល័យ Pabedan (២) និងឆ្នាំ ២០២០ គឺជាខួបគម្រប់ ១៣៥ ឆ្នាំនៃអគារនេះ។

៥. រោងកុនវ៉ាហ្ស៊ីយ៉ា (Waziya Cinema)

រោងកុននេះត្រូវបានសាងសង់ឡើងនៅដើមសតវត្សរ៍ទី ២០ និងជាអគារមួយក្នុងចំណោមអាគារចុងក្រោយដែលត្រូវបានគេហៅថា “Cinema Row” ។ បន្ទាប់ពីការធ្វេសប្រហែសអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំក្នុងរបបយោធា អគារនេះបានវិលត្រឡប់ទៅជារោងកុនវិញក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៩ បន្ទាប់ពីសមាគមរូបភាពជីវចលមីយ៉ាន់ម៉ា (MMPA) បានជួសជុលវាជាតំបន់បេតិកភណ្ឌវប្បធម៌។ អគារនេះមានបំពាក់ឧបករណ៍ផលិតខ្សែភាពយន្ត និងម៉ាស៊ីនបញ្ចាំងបុរាណ និងបញ្ចាំងខ្សែភាពយន្តភាគក្នុងស្រុក ភាគច្រើនលើកលែងតែនៅពេលមហោស្រពភាពយន្តអន្តរជាតិយ៉ងហ្គូនត្រូវចាក់បញ្ចាំងតែប៉ុណ្ណោះ។

៦. សាលវិចិត្រសិល្បៈឡុកានាត (Lokanat Art Gallery)

អគារអាណានិគមដែលមានកម្ពស់ ៤ ជាន់ដ៏ស្រស់ស្អាតនេះធ្លាប់ជាកម្មសិទ្ធិរបស់ពាណិជ្ជករ Isaac A Sofaer ហើយបានបើកទ្វារដំបូងក្នុងឆ្នាំ ១៩០៦។ ចាប់ពីឆ្នាំ ១៩៤៥ តទៅអគារនេះបានបម្រើការជាការិយាល័យសម្រាប់នាយកដ្ឋានផ្សេងៗរបស់រដ្ឋាភិបាលរហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៧១ នៅពេលដែលក្រុមសិល្បៈក្នុងស្រុកមួយក្រុមបានផ្លាស់ប្តូរទៅជាសាលវិចិត្រសិល្បៈឡុកានាត។ រហូតមកដល់ថ្ងៃនេះអគារនេះមានស្នាដៃសិល្បៈល្អៗ ជាច្រើននៅក្នុងទីក្រុង។

៧. ការិយាល័យលេខាធិការដ្ឋាន  (The Secretariat Office)

អគារនេះត្រូវបានសាងសង់នៅឆ្នាំ ១៨៨៩ និងបញ្ចប់នៅឆ្នាំ ១៩០២ ប៉ុន្តែ ៣ ឆ្នាំក្រោយមកនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩០៥ ទើបការតុបតែងផ្នែកខាងក្នុងត្រូវបានបញ្ចប់។ មនុស្សភាគច្រើនទទួលស្គាល់អាគារនេះថាជាកន្លែងដែលឧត្តមសេនីយ៍ Aung San និងសមាជិកសភាជាច្រើនទៀតត្រូវបានគេធ្វើឃាត។ វាលាតសន្ធឹងលើផ្ទៃដី ១៦ ហិចតាទាំងមូល ហើយទោះបីជាកំពុងស្ថិតក្នុងការជួសជុលក៏ដោយវាបាន បើកចំហសម្រាប់ដំណើរទេសចរណ៍ និងពិធីបុណ្យផ្សេងៗ។

៨. តុលាការជាន់ខ្ពស់ (The High Court) អ្នកធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់នឹងកត់សម្គាល់ឃើញប៉មនាឡិកា លេចធ្លោនៅលើអគារសម័យវិចតូរៀនេះត្រូវបានរចនាឡើងដោយស្ថាបត្យករ James Ransome។ ការស្ថាបនាត្រូវបានបញ្ចប់នៅឆ្នាំ ១៩១១ និងចំណាយពេល ៦ ឆ្នាំដើម្បីបញ្ចប់។ អាគារនេះបានបើកជាថ្មីម្តងទៀតក្នុងឆ្នាំ ២០០៦ ក្នុងនាមជាតុលាការកំពូលរបស់ប្រទេស។

៩. The Pegu Club

The Pegu Club ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ ១៨៧១ ហើយបានបើកដំណើរការប្រហែល ១១ ឆ្នាំ ក្រោយមកក្នុងឆ្នាំ ១៨៨២ អគារនេះមានប្រវត្តិចម្រុះពណ៌។ ជាមួយនឹងការរចនាដែលគ្រប់គ្រងដោយមហាក្សត្រីយានី Victoria ខ្លួនឯង ក្លឹបនេះមានភាពល្បីល្បាញក្នុងចំណោមឥស្សរជនអង់គ្លេសនិងអ្នកមានក្នុងស្រុក។

នៅក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទី ២ វាត្រូវបានគេប្រើជាស្ថានីយ៍លួងលោមដល់ទាហានជប៉ុន ហើយក្នុងអំឡុងពេលនៃការគ្រប់គ្រងយោធាមានមុខងារជាការិយាល័យសោធនមុនពេលត្រូវគេបោះបង់ចោលនៅឆ្នាំ ២០០២ នៅពេលដែលការិយាល័យរដ្ឋាភិបាលត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរទៅ Nay Pyi Taw​ ។ ការជួសជុលកែលម្អបានចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ ២០១៨ ហើយទីតាំងនោះបានទទួលនូវផ្លាកខៀវ (Blue Plaque) ដ៏មានកិត្យានុភាពពីស្ថាប័ន Yangon Heritage Trust ផងដែរ។

១០. ផ្សារ Thein Gyi Zay

ផ្សារ Thein Gyi Zay ស្ថិតនៅម្ដុំវត្ត Shwedagon និងផ្លូវលេខ ២៤ ផ្សារនេះគឺជាផ្សារបុរាណចំណាស់ជាងគេបំផុតនៅទីក្រុង Yangon។ វាត្រូវបានកសាងឡើងវិញក្នុងឆ្នាំ ១៨៥៤ ដោយវានៅតែជាទីផ្សារមួយដែលមានភាពរស់រវើកបំផុតនៅក្នុងទីក្រុង។ វាត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា“Surati Baryar Bazaar” នៅពេលដែលដីនោះត្រូវបានទិញដោយពាណិជ្ជករឥណ្ឌាពីអង់គ្លេស។ សព្វថ្ងៃនេះអ្នកដើរផ្សារអាចទិញទំនិញដែលមានប្រភពផ្សេងៗគ្នាដូចជាវាយនភ័ណ្ឌសម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង ផ្លែឈើ និងគ្រឿងផ្ទះបាយ។

ប្រភព៖ Myanmar Times