ទឹកដីតាកែវ! មកស្វែងយល់បន្ថែមពីចំណុចទាក់ចិត្តនៃ​រមណីយ​ដ្ឋាន​​ប្រវត្តិសាស្រ្ត​ភ្នំដា

ភ្នំដាមានទីតាំងនៅ ភូមិព្រែកតាពោ ឃុំគោកធ្លក ស្រុកអង្គរបូរីដែលមានចម្ងាយប្រហែល ២៤ គីឡូម៉ែត្រភាគខាងកើត​នៃទីរួមខេត្តតាកែវតាមផ្លូវទឹក ឬប្រហែល ១០២ គីឡូម៉ែត្រខាងត្បូងរាជធានីភ្នំពេញតាមផ្លូវគោក។  វាជាផ្នែកមួយនៃប្រទេសយើងត្រូវបានជន់លិចរយៈពេល ៦ ខែ អំឡុងពេលរដូវវស្សារ និង ៦ខែទៀតជារដូវប្រាំង។ ភ្នំដាគឺជាកន្លែងប្រវត្តិសាស្ត្រនិងវប្បធម៌​ ដែលត្រូវបានកែលម្អដើម្បីផ្តល់ឱ្យភ្ញៀវទេសចរនូវកន្លែងសម្រាកលំហែ ឬស្រាវជ្រាវអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា។

ទេសភាពស្រស់ស្អាតពេញមួយឆ្នាំ។ នៅរដូវវស្សាមានអាងទឹក​ដ៏ធំមួយ​ដែលផ្ដល់ប្រជាជនតំបន់នោះ​បង្ករបង្កើនផលពោពេញដោយស្រូវបៃតងខៀវស្រងាត់នៅរដូវប្រាំង។

ប្រាសាទភ្នំដាត្រូវបានសាងសង់នៅលើកំពូលភ្នំតូចមួយនៅសតវត្សរ៍ទី ៦ ដោយព្រះបាទរុទ្ឋវរ្ម័នដែល​បានសោយរាជ្យនៅ​សម័យនគ័រភ្នំ នេះបើយោងតាមប្រវត្តិវិទូជនជាតិបារាំងឈ្មោះមឺរុណូ។ ប្រាសាទនេះមានទំហំ ១២ ម៉ែត្រការ៉េនិងកំពស់ ១៨ ម៉ែត្រ។ វាត្រូវបានសាងសង់ពីថ្មបាយក្រៀមឥដ្ឋនិងថ្មភក់។ ប្រាសាទព្រាហ្មណ៍វាបែរមុខទៅទិសខាងជើងឆ្ពោះទៅរកនគគោកធ្លោកដែលជារាជធានីនៃនគរភ្នំនៅពេលដែល​ប្រាសាទនេះត្រូវបានសាងសង់ដោយ មិនមានកំពែងទេ។

កំពូលប្រាសាទត្រូវបានខូចខាតហើយរូបចម្លាក់មួយដែលពិពណ៌នាអំពីរឿងកូរសមុទ្រទឹកដោះ (ខ្មែរហៅថាកូសាមុតត្រាតេដូ) ត្រូវបានបែកជាពីរផ្នែក។ ធ្នឹមមួយបង្ហាញពីតួលេខនៃព្រះវិស្ណុដែលកំពុងដេក។ មានទ្វារបញ្ឆោតនៅសងខាងនិងទ្វារពិតដែលនៅទិសខាងជើង។

នៅលើកំពូលភ្នំមានរូងភ្នំធ្វើដោយមនុស្សចំនួនប្រាំដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីរចនាបថភ្នំដាដែលស្រដៀងនឹងរចនាបថឥណ្ឌា។ នៅក្នុងរូងភ្នំនីមួយៗមានលឹង្គព្រះសិវៈនិងយោនីព្រះឧម៉ាជាវត្ថុដែលពួកព្រាហ្មណ៍គោរពបូជា។ ក្នុងរបបប៉ុលពតចន្លោះឆ្នាំ ១៩៧៥ និង ១៩៧៩ រូងភ្នំត្រូវបានប្រើជាកន្លែងបូជាដោយខ្មែរក្រហម។

ចម្ងាយប្រហែល ៣០០ ម៉ែត្រភាគនិរតីនៃប្រាសាទគឺជាប្រាសាទតូចមួយផ្សេងទៀតដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថា អាស្រមតាឥសី ។ ប្រាសាទនេះកសាងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ៦ ក្នុងសម័យចេនឡាកំឡុងរជ្ជកាលព្រះបាទផាវរ្ម័នទី ១ ប្រាសាទនេះមានបង្អួចចំនួន ៥ និងទ្វារពីរ។ វាមានទំហំ ៥.៥ ម៉ែត្រក្រឡានិងកំពស់ ៧ ម៉ែត្រវាត្រូវបានសាង​សង់នៅបែបរចនាបថឥណ្ឌានិងលក្ខណៈពិសេសនៃជញ្ជាំងថ្មពីរជាន់​​ដែលបែរមុខ​ទៅទិសខាងជើង។

​ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩២ អ្នកបួសនិងដូនជីមួយចំនួនបានកសាងវត្តនៅខាងត្បូងភ្នំ។ វាត្រូវបានគេហៅថាវត្តភ្នំដា។ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែសង្គ្រាមរយៈពេល ៣ ទសវត្សបានចាកចេញពីភ្នំជីសូទៅស្រុកអង្គរបូរី​ក្នុងស្ថានភាណលំបាក​តែឥលូវលែងចោទជាបញ្ហាហើយព្រោះផ្លូវទាំងអស់ត្រូវបានស្ថាបនាដោយក្រាលកៅស៊ូ។ នៅរដូវវស្សាទឹកអមសងខាងថ្នល់ធ្វើឱ្យទេសភាពស្រស់ត្រកាលដូចជាធ្វើដំណើរតាមឆ្នេរសមុទ្រ៕