គ្រាន់តែសិក្សាពីរណ្ដៅអាចម៍ផ្កាយ ដែលមានអាយុកាល ១៥លានឆ្នាំ​ នៅលើផែនដី អាចជួយអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រស្វែងយល់ពីអាថ៌កំបាំង នៅលើភពអង្គារ?

អាមេរិក៖ សំណល់នៃអាចម៍ផ្កាយដែលបានបុកចូលផែនដី កាលពី១៥លានឆ្នាំមុន អាចផ្ដល់ការយល់ដឹងថ្មី អំពីអតីតកាលរបស់ភពអង្គារ រួមទាំងមហាសមុទ្ររបស់វា និងថាតើវាធ្លាប់ទ្រទ្រង់ជីវិតដែរឬទេ។ រណ្ដៅអាចម៍ផ្កាយ Ries Crater ដែលស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ បានបន្សល់ទុករ៉ែនិងថ្ម ដែលស្រដៀងគ្នានឹងផ្នែកខ្លះ នៃផ្ទៃរបស់ភពអង្គារ។

អ្នកវិទ្យាសាស្ដ្របានសិក្សាសំណាកថ្ម ពីរណ្ដៅដែលធ្លាប់ជាតួទឹកកាលពីមុន ហើយបានរកឃើញថា មានកម្រិត pH ខ្ពស់ ដោយសារតែចំនួនអ៊ីសូតូប នីត្រូសែន និងអាល់កាឡាំងខ្ពស់។ លោក Tim Lyons ដែលជាសហអ្នកនិពន្ធការសិក្សាបាននិយាយនៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយថា «សំណួរដែលទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍របស់យើង គឺមិនមែនថាតើ ភពអង្គារអាចទ្រទ្រង់ជីវិត ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះបានដែរឬអត់»។ «យើងត្រូវបានជំនួសដោយសំណួរមួយថាតើ មានជីវិតនៅលើភពអង្គារ កាលពីរាប់ពាន់លានឆ្នាំមុនដែរឬទេ ដែលវាទំនងអាចទៅរួច»។ ការស្រាវជ្រាវត្រូវបានចុះផ្សាយ នៅក្នុងទិនានុប្បវត្ដិ Science Advances។

ស្ថានភាពក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននៃភពអង្គារ គឺត្រជាក់និងស្ងួតខ្លាំងពេក ដើម្បីគាំទ្រទឹករាវ។ ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី​ ការសិក្សានៅភពអង្គារត្រូវបានគេជឿថា មានប្រភពទឹករាប់ពាន់លានឆ្នាំមកហើយ និងអាចមានធាតុរ៉ែនិងអំបិល ដែលអាចទ្រទ្រង់ជីវិតបាន។ យានធ្វើដំណើរលើភពអង្គារ Mars 2020 របស់អង្គការណាសា នឹងចុះចតនៅរណ្ដៅ Jezero Crater នៅលើភពអង្គារ។ តំបន់នេះត្រូវបានគេជឿថា ធ្លាប់មានផ្ទុកទឹករាប់ពាន់លានឆ្នាំមកហើយ និងអាចមានសមាសធាតុគីមីស្រដៀងនឹងអ្វី ដែលត្រូវបានគេរកឃើញនៅរណ្ដៅ Ries Crater នៅលើភពផែនដីផងដែរ។

អ្នកស្រាវជ្រាវបាននិយាយថា ប្រសិនបើនិក្ខេបបទនេះពិតជាត្រឹមត្រូវ សំណាកដែលគេបានប្រមូលពីបេសកកម្ម Mars 2020 អាចនឹងរកឃើញសមាសធាតុអ៊ីសូតូប នីត្រូសែន អាសូត និងអាចកំណត់ថាតើ វាមានកាបូនឌីអុកស៊ីត នៅក្នុងបរិយាកាសដែរឬទេ៕